Παίζοντας

Ποιος δεν έχει παίξει πασιέντζα στο υπολογιστή του; Ποιος δεν έχει δοκιμάσει τον «Ναρκαλιευτή» ή το Φλίπερ (δυστυχώς το έκοψαν στα Vista). Το κείμενο που ακολουθεί γράφτηκε πριν 9 χρόνια – αρχικά στο RAM και μετά μπήκε στο βιβλίο μου «Ψηφιακή Ζωή». Από τότε τα πράγματα έχουν μεγαλώσει πολύ. Εδώ και χρόνια η βιομηχανία των ψηφιακών παιχνιδιών έχει ξεπεράσει σε τζίρο το Χόλυγουντ, οι παιχνιδομηχανές έχουν εξελιχθεί σε βαθμό που τα παιχνίδια να παίζονται όχι πια με ποντίκι ή χειριστήριο, αλλά με ολόκληρο το σώμα (π. χ. το Wii της Nintendo) αλλά αυτή η αναδρομή στις απαρχές των παιχνιδιών είναι πάντα ενδιαφέρουσα και για τους παλιότερους, νοσταλγική:


ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ DOOM. Το πιο γνωστό και ήδη κλασικό παιχνίδι πρώτο-πρόσωπο παιχνίδι περιπέτειας και ιδιωτικού πολέμου. Ήμουν από τους πρώτους που το κατέβασαν από το Δίκτυο το 1994, πριν ακόμα φτάσει εδώ το CD-ROM. (Σήμερα βέβαια οι διάδοχοί του το κάνουν να μοιάζει πρωτόγονο και χοντροφτιαγμένο. Αλλά τότε ήταν επαναστατικό – και άλλωστε όλοι μετά αυτό μιμήθηκαν).

Είστε πεζοναύτης σκληροτράχηλος και πρέπει να σώσετε τον κόσμο από επίθεση απάνθρωπων τεράτων. Σας χρειάζεται ταχύτητα, δύναμη, αντοχή, εξυπνάδα, ευρηματικότητα και ...υπομονή.

Ό,τι πρέπει για να εκτονώνει κανείς τα επιθετικά του ένστικτα - και να βγαίνει μετά ειρηνιστής και αρνάκι. Αυτό που πάντα με εντυπωσιάζει είναι η αίσθηση όταν «πεθαίνεις». Ξαφνικά αλλάζει η προοπτική, βυθίζεσαι στο πάτωμα, βλέπεις τον κόσμο από πάνω σου.

Πιστεύω πως όλη η δύναμη του παιχνιδιού αυτού προέρχεται από την ταύτιση του παίκτη με τον ήρωα. Η οθόνη είναι το οπτικό πεδίο των ματιών σου, μπροστά σου η άκρη του όπλου σου. Όπως προχωράς, αλλάζει όλη η γύρω σου εικονική πραγματικότητα.

Φοβερό παιχνίδι, που συναρπάζει... Αλλά δεν συμφωνώ με όσους ισχυρίζονται ότι είναι ψυχοφθόρο. Εμένα αυτού του είδους η πεποιημένη βία - φαίνεται καθαρά ότι τα τέρατα που σκοτώνεις είναι cartoons και δεν έχουν ρεαλιστική παρουσία - μου μοιάζει μάλλον καθαρτική. (Με την Αριστοτελική έννοια της κάθαρσης.) Αν σκεφθείτε πως ανήκω στους τύπους που δεν μπορούνε να σκοτώσουν μύγα - και όμως το χαίρομαι...

ΤΑ ΣΚΗΝΙΚΑ ΤΩΝ ΠΑΙΧΝΙΔΙΩΝ: Μερικές φορές, σε στιγμές άσχετες, μου έρχονται στο νου τοπία από παιχνίδια του υπολογιστή. Και μου έρχονται περίεργα στην μνήμη, σαν σκηνές από όνειρα. Κυρίως ανακαλώ τους μεγάλους χώρους, όπως τους πρωτοαντίκρισα: Πόσο με είχαν ενθουσιάσει οι τεράστιες αίθουσες (με θέα στα βουνά), οι δαιδαλώδεις διάδρομοι, οι ελισσόμενες σκάλες του Doom, πίσω στα 1994! Ήταν το πρώτο τρισδιάστατο παιχνίδι που έζησα και ο τρόπος που άλλαζε γύρω μου ο χώρος όταν κινούσα το ποντίκι ή τα βελάκια με εντυπωσίαζε. Περίπου τον ίδιο καιρό γνώρισα και το Myst που μπορεί να μην ήταν τόσο ζωντανό σε δράση, κέρδιζε όμως σε ποίηση και ατμόσφαιρα.

Από τότε βέβαια ήρθαν πολύ πιο εξελιγμένα παιχνίδια – από το Doom (και το πολύ καλύτερο Doom II) πήγαμε στο Duke Nukem 3D, στο Quake και στο Quake II με την πιο εξελιγμένη μηχανή κίνησης. Φτάσαμε μετά στα απίθανα γραφικά του Quake III Arena.

Ωστόσο τα σκηνικά που μου είχαν αφήσει τις πιο ζωντανές εντυπώσεις ήταν του πρώτου Heretic. (To Heretic II είναι καλύτερο σε κίνηση αλλά πιο φτωχό). Εκείνες οι αχανείς αίθουσες σαν καθεδρικοί ναοί, τα κάστρα, οι λιμναίες πόλεις, ήταν υποβλητικές και παραμένουν κάπου στο υποσυνείδητο, σαν ονειρικές ενθυμήσεις. Άριστοι καλλιτέχνες πρέπει να δούλεψαν εκεί. Επίσης μου ξανάρχονται συχνά στη μνήμη οι ερειπωμένες και βρώμικες βιομηχανικές φτωχογειτονιές του Duke Nukem.

Αφήνουν πράγματα μέσα μας οι υπολογιστές που δεν τα καταγράφουμε συνειδητά – και ορισμένες στιγμές μας αιφνιδιάζουν.


ΠΟΤΕ ΑΡΧΙΖΕΙ ΝΑ ΓΕΡΝΑΕΙ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ; Όταν πάψει να παίζει. Είτε διότι δεν έχει πια κέφι για παιχνίδια είτε (το χειρότερο) επειδή τον προδίδουν η ταχύτητα αντίδρασης, η υπομονή του και οι δυνατότητες του να συγκεντρωθεί.

Ευτυχώς για μένα φαίνεται πως αργεί αυτή η ώρα. Η διάθεση για παιχνίδι παραμένει ακόρεστη. Βέβαια παρατηρώ (κι ας κάνω πως δεν το καταλαβαίνω) πως δεν είμαι πια τόσο ταχύς και επιδέξιος όσο ήμουνα. Οι χρόνοι που πετυχαίνω στους διάφορους αγώνες αυτοκινήτου (Need for Speed, F1 Racing) γίνονται χειρότεροι – ενώ στα παιχνίδια μπαμ-μπαμ αναγκάζομαι συχνά να προσφεύγω στις ζαβολιές (cheats) για να μην με φάνε λάχανο τα διάφορα τέρατα… Και βέβαια όταν αντιμετωπίζω παιχνίδια-ποταμούς που απλώνονται σε επτά CD-ROM (καληώρα τα X-Files) και εξαντλούν την υπομονή και την αντοχή μου, αρχίζω απλά να βαριέμαι.

Παρόλα αυτά συνεχίζω απτόητος. Ευτυχώς, άλλωστε, υπάρχουν και παιχνίδια που δεν απαιτούν τέλεια αντανακλαστικά, αλλά βασίζονται περισσότερο στην σκέψη και την δεξιοτεχνία. Από το πόκερ ως την πασιέντζα.

Πολύ σημαντική υπόθεση τα παιχνίδια. Και δεν εννοώ μόνο τα κομπιουτερικά. Ο όρος είναι ευρύς: καλύπτει κάθε πράξη που δεν έχει χρησιμότητα αλλά γίνεται μόνο για την ευχαρίστηση. Έχουμε συνηθίσει να συνδέουμε τα παιχνίδια με την παιδική ηλικία – και δεν καταλαβαίνουμε πως πολλά πράγματα (από τα αυτοκίνητα μέχρι τα στερεοφωνικά) δεν είναι άλλο παρά τα παιχνίδια των μεγάλων. Η χρησιμότητά τους είναι συχνά μία δικαιολογία. Δεν χρειάζεσαι χιλιάρα μηχανή για να μετακινείσαι – αρκεί και ένα παπί. Όπως δεν χρειάζεται επεξεργαστή πολλών ΜHz για να γράψεις ένα κείμενο – αλλά για το Quake III…

Μόνον όποιος παίζει κερδίζει. Και όπως έχω γράψει παλιά: μην εμπιστεύεστε ποτέ άνθρωπο που δεν παίζει…